NẮP BỊ CONG MÉO VÀ NỨT SP, MÀU SP CPS KHÔNG ĐỀU GIỮA CÁC LÔ SP ĐẾN TỪ NGUYÊN NHÂN NÀO ?

Ngày nay, trong quá trình sản xuất các sản phẩm như nắp hố ga, nắp bể kỹ thuật, tấm grating, song chắn rác ….các doanh nghiệp thường sử dụng composite nhờ ưu điểm nhẹ, chịu ăn mòn tốt, cách điện và thi công thuận tiện của nó. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, thường gặp một số lỗi phổ biến: cong vênh, nứt gãy và sai lệch màu sắc giữa các lô hàng. Đây là những lỗi ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền cơ học, tính thẩm mỹ, khả năng chịu tải, tay nghề sản xuất và uy tín của nhà sản xuất nói chung và công ty chúng tôi nói riêng.

Thật sự có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Hi vọng qua bài viết này sẽ giúp cho quý khách hàng cái nhìn tổng thể và chủ động hơn khi lựa chọn sản phẩm.

Chúng ta sẽ chia làm ba trường hợp:

A. SẢN PHẨM BỊ CONG, MÉO

Hiện tượng cong vênh thường xuất hiện sau khi sản phẩm được tháo khuôn hoặc sau một thời gian sử dụng ngoài trời. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

1. Tỷ lệ nhựa – sợi thủy tinh không đúng tiêu chuẩn :

Tỉ lệ hai thành phần này khuyến nghị dao động trong khoảng: sợi thủy tinh: 40–65%, nhựa nền: 35–60%. Trong quá trình sản xuất nếu sai tỷ lệ có thể dẫn đến các tình huống sau:

• Nhựa quá nhiều làm cho sản phẩm mềm, dễ biến dạng khi gặp nhiệt.
• Sợi thủy tinh quá ít dẫn đến cấu trúc của sản phẩm kém ổn định, rất dễ cong trong quá trình đóng rắn.
• Sợi không đều (chỗ dày – chỗ mỏng) tạo ứng suất nội bộ và cong vênh sau khi tháo khuôn.

2. Nhiệt độ quá cao hoặc đóng rắn không đồng đều

Theo tiêu chuẩn ASTM D2471 về quá trình đóng rắn nhựa, composite cần được duy trì ở nhiệt độ 60–80°C, tăng đều và giữ ổn định.

Nếu nhiệt độ:

• Tăng quá nhanh khiến cho bề mặt co rút mạnh, gây cong góc.
• Hoặc khi nhiệt độ không đồng đều trong khuôn (phần nóng – phần lạnh giãn nở khác nhau) dễ gây xoắn, làm cong, méo sản phẩm.

Tuy nhiên, đây cũng là lỗi rất thường gặp ở các cơ sở sản xuất nhỏ, không có hệ thống kiểm soát nhiệt và đồng hồ đo theo dõi. Còn đối với công ty của chúng tôi, với hệ thống sản xuất chuẩn chỉnh, trường hợp này hầu như không xảy ra.

3. Khuôn sai kỹ thuật hoặc độ phẳng không đạt

Chúng ta thường khá chủ quan và bỏ qua khâu kiểm tra khuôn trước khi đưa vào sản xuất. Thực tế, khi khuôn chỉ cần bị cong, lồi lõm khoảng 0.2–1 mm cũng đủ khiến sản phẩm composite cong theo.
Theo yêu cầu thiết kế của EN 124:2015, độ phẳng của khuôn cho nắp yêu cầu tải từ B125 trở lên phải đạt độ lệch tối đa ≤0.2% kích thước mặt.

Nếu khuôn cũ, mòn, lồi lõm,….cần thay thế ngay lập tức, nếu không sản phẩm bị biến dạng ngay từ đầu.

4.Lực căng bên trong sản phẩm trong quá trình ép/cán

Lực căng bên trong sản phẩm trong quá trình ép/cán (hay còn gọi là ứng suất nội tại) hình thành khi:

• Ép quá nhanh.
• Không để sản phẩm nghỉ đủ thời gian trước khi lấy ra khỏi khuôn.
• Sử dụng phụ gia xúc tác quá mạnh.

Vật liệu composite khi đóng rắn luôn co rút khoảng 4–8% tùy loại nhựa, nếu không kiểm soát tốt, sự co rút này sẽ mất cân bằng và tạo cong vênh.

5.Lưu kho sai cách

Nhiệt độ ngoài trời tại nước ta khá cao, vào mùa hè nắng nóng có thể vượt 40°C, đặc biệt trên nền bê tông. Nắp composite đặt nghiêng, chịu nhiệt chênh lệch giữa hai mặt hoặc đặt chồng không đúng quy định sẽ tự cong chỉ sau vài ngày, kể cả khi chưa lắp đặt đưa vào sử dụng.

B. SẢN PHẨM BỊ NỨT

Nứt composite nguy hiểm hơn cong vênh vì ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chịu tải.

1.   Lỗi bọt khí – lỗ rỗng bên trong

Khá phổ biến ở các lò thủ công không có máy hút chân không và thiết bị ép chuẩn.
Lỗ rỗng làm giảm 10–30% khả năng chịu lực vì thế gây nên tình trạng bị nứt trên sản phẩm.

2.   Lựa chọn nhựa nền không phù hợp

Nhựa Polyester (PE) phổ biến vì giá rẻ, nhưng nếu dùng loại phù hợp, nắp có thể:

• Giòn hơn khi trời lạnh.
• Mềm hơn khi nắng nóng làm dễ nứt chân bản lề, miệng nắp.

3.   Tải trọng vượt tiêu chuẩn

Mỗi cấp nắp hố ga được thiết kế để chịu một mức tải khác nhau (tham khảo theo tiêu chuẩn EN 124:2015)

• A15: chịu tối đa khoảng 1,5 tấn – phù hợp cho khu vực người đi bộ.
• B125: chịu khoảng 12,5 tấn – dùng cho vỉa hè, bãi đỗ ô tô con.
• C250: chịu khoảng 25 tấn – lắp tại khu vực rìa đường, nơi xe nhỏ di chuyển.

D400: chịu 40 tấn – bắt buộc dùng ở khu vực xe tải nặng, xe công trình.

C.MÀU COMPOSITE KHÔNG ĐỀU

1.   Bột màu pha không đồng nhất

Bột màu dùng trong composite thường là pigment oxide hoặc paste.
Nếu không cân chính xác, trộn không đều hoặc dùng bột màu của nhiều nhà cung cấp khác nhau sẽ gây nên tình trạng màu sắc chênh lệch rõ giữa các lô.

Theo khuyến cáo của hãng BASF (Pigments for Composites), để đảm bảo ổn định màu, cần dùng tối thiểu 3% pigment paste và duy trì cùng một mã màu xuyên suốt đơn hàng.

2.   Nhiệt độ đóng rắn và độ dày sản phẩm thay đổi

Màu của composite phụ thuộc vào phản ứng hóa học trong quá trình đóng rắn. Khi độ dày khác nhau hoặc nhiệt độ khuôn lệch ±10°C, bề mặt sẽ khác sắc độ (dày màu đậm hơn còn mỏng có màu nhạt hơn)

Đây là lý do hai lô hàng sản xuất khác ngày, khác ca dễ có màu lệch 3–7%.

3.   Khả năng lão hóa UV

Ánh nắng, đặc biệt là tia UV, có thể làm bề mặt composite bạc đi hoặc sẫm lại tùy loại nhựa sử dụng. Lô sản phẩm nào để ngoài trời lâu, tiếp xúc nhiều với nắng, sẽ đổi màu nhanh hơn. Lô nào được bảo quản trong kho ngay sau khi sản xuất sẽ giữ màu chuẩn hơn. Các sản phẩm bắt đầu mất độ ổn định màu rõ rệt sau khi phơi liên tục khoảng 500–1000 giờ dưới tia UV.

Ví dụ: nếu lô A để ngoài trời khoảng 1 tuần trước, còn lô B lại nhập kho ngay sau sản xuất, hai lô này rất dễ có độ đậm nhạt khác nhau dù cùng màu ban đầu.