Nắp hố ga tưởng chừng chỉ là một bộ phận kỹ thuật nhỏ nhưng khi bị lắp đặt sai tiêu chuẩn, hư hỏng hoặc bị mất cắp, nó lập tức trở thành hiểm họa rình rập người đi đường.

Từ những vụ tai nạn ngã xuống hố sâu đến thiệt mạng thương tâm, thực tế cho thấy mỗi chiếc nắp hố ga không an toàn đều có thể đổi bằng sức khỏe, tài sản và thậm chí sinh mạng.

Ngoài ra, khi xảy ra sự cố, còn gây gián đoạn hạ tầng giao thông và phát sinh chi phí lớn để khắc phục hậu quả. Vì thế, không thể vì chủ quan hay thiếu hiểu biết mà coi nhẹ an toàn này bởi hậu quả khi xảy ra là rất nghiêm trọng.

1. Thực trạng đáng báo động: Hố ga mất nắp, hư hỏng xuất hiện ngày càng nhiều

Trong những năm gần đây, tình trạng nắp hố ga bị mất cắp, vỡ, cong vênh hoặc lắp đặt không đúng tiêu chuẩn đang diễn ra phổ biến tại nhiều đô thị và tuyến đường lớn. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành mối đe dọa an toàn giao thông nghiêm trọng.

Nhiều tuyến đường trong cả nước liên tiếp ghi nhận nắp hố ga bị mất trộm. Đây là mối nguy hại khôn lường cho người dân khi tham gia giao thông, nhất là vào những lúc trời tối, ngập lụt,…gây khó khăn trong quan sát.

Đây không phải là những thông tin mang tính “cảnh báo”. Những con số thực tế không khỏi khiến chúng ta giật mình:

• Gần 190 nắp hố ga trên tuyến đường ven biển Đông Hà – Cửa Việt (Quảng Trị) đã bị lấy cắp trong thời gian ngắn, khiến mặt đường xuất hiện hàng loạt hố sâu nguy hiểm, buộc chính quyền phải che chắn tạm thời. (Nguồn: VNExpress)
• Tại Hà Nội, báo chí ghi nhận tình trạng hàng trăm nắp hố ga mất tích, tạo thành các “bẫy tử thần” ngay giữa đô thị đông đúc, đặc biệt nguy hiểm khi trời mưa hoặc ban đêm (Nguồn: Tiền Phong)
• Không chỉ ở Việt Nam, đây là vấn đề toàn cầu. Theo Indian Express, Mumbai ghi nhận 220 nắp hố ga bị lấy cắp chỉ trong 6 tháng, nguyên nhân chủ yếu do giá phế liệu tăng khiến tội phạm nhắm vào thiết bị hạ tầng. Trong các báo cáo an toàn giao thông tại Ấn Độ, cơ quan NCRB (cục Hồ sơ Tội phạm Quốc gia) ghi nhận nhiều ca tử vong liên quan trực tiếp đến hố ga mở hoặc nắp hư hỏng.

2. Khi một chiếc nắp hố ga trở thành cái bẫy chết người thì những tai nạn thương tâm là điều không thể tránh khỏi

Nạn nhân thường gặp nhất là người đi bộ và xe máy. Hố ga mở hoặc nắp hư hỏng gây ra chuỗi tai nạn khó lường. Nhất là vào những lúc trời tối hay mưa bão gây ngập lụt, khó/không thể quan sát mặt đường khi lưu thông. Đã có không ít trường hợp người đi bộ trượt ngã xuống hố sâu 1–2 m, dẫn đến gãy xương, chấn thương nặng, thậm chí là tử vong. Hoặc xe máy chạy qua không kịp quan sát, bánh trước lọt xuống hố gây tai nạn nghiêm trọng. Ngoài ra, trẻ em cũng là đối tượng đặc biệt nguy hiểm vì chiều cao thấp, tầm nhìn kém.

Tại Anh, vụ tai nạn của bé Shea Ryan (10 tuổi) rơi xuống miệng hố công trường không rào chắn đã tạo nên làn sóng phẫn nộ, buộc chính quyền mở cuộc điều tra độc lập. Báo cáo chỉ ra hàng loạt sai sót trong việc đặt rào chắn, biển báo và giám sát thi công — cho thấy chỉ một phút lơ là cũng đủ dẫn đến thảm kịch.

Tại các thành phố lớn như Delhi, Mumbai, Bangkok… nhiều trường hợp người dân tử vong do rơi vào hố ga khi trời tối hoặc đường mưa ngập, khiến nắp hố ga bị nhấn chìm và khó nhận biết.

Thiệt hại về tài sản:

Ngay cả khi không gây thương vong, một nắp hố ga bị mất cũng có thể gây thiệt hại về tài sản:

• Hư hỏng nặng gầm xe ô tô, chi phí sửa chữa lên đến hàng chục triệu đồng.
• Hư hỏng hạ tầng thoát nước khi đất đá, rác thải lọt vào hệ thống.
• Gián đoạn giao thông, gây ùn tắc và tăng nguy cơ va chạm liên hoàn.

Ngoài ra, còn gây thiệt hại tài chính cho chủ đầu tư và nhà thầu vì phải đối mặt với:

• Chi phí thay thế nắp mới
• Chi phí xử lý hư hỏng đường, hệ thống thoát nước
• Bồi thường thiệt hại cho người bị nạn.
• Thiệt hại về uy tín và rủi ro pháp lý.

3.Nguyên nhân gốc rễ: Vì sao nắp hố ga lại trở thành hiểm họa?

3.1.Trộm cắp vì giá trị phế liệu cao

Nắp gang cầu, gang xám thường có giá trị thu hồi cao, dễ bị kẻ gian đánh cắp. Chỉ cần thiếu camera giám sát, tuần tra hoặc khóa chuyên dụng, việc lấy cắp diễn ra nhanh, khó phát hiện. Công đoạn thu mua lại dễ dàng, đơn giản. Vì thế việc trộm cắp ngày càng nhiều và tinh vi.

3.2.Lắp đặt sai quy trình

Rất nhiều sự cố phát sinh từ lỗi thi công:

• Khung không đồng kích thước với nắp.
• Không cố định bằng vữa bê tông đúng tiêu chuẩn.
• Đặt sai cao độ, gây xô lệch, tạo khe hở.

Những lỗi này khiến nắp dễ nứt, cong hoặc xê dịch chỉ sau thời gian ngắn sử dụng.

3.3 Sử dụng vật liệu kém chất lượng

Một số nhà thầu vì lợi nhuận mà cắt giảm chi phí đã dùng:

• Nắp gang pha tạp, độ cứng không đạt tiêu chuẩn EN 124.
• Nắp thép mỏng, dễ biến dạng.
• Nắp composite pha nhiều chất độn, không đủ độ bền.
• Hệ quả là chỉ cần tải trọng xe lớn, nắp đã nứt hoặc sập.

3.4 Thiếu bảo trì – kiểm tra định kỳ

Hệ thống thoát nước đô thị thường bị bỏ quên sau khi nghiệm thu. Khi nắp bị mòn, gãy bản lề, rơ bản lề hoặc hư khung… nếu không được phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến nguy hiểm nghiêm trọng.

3.5 Không đảm bảo rào chắn an toàn khi thi công

Tại các công trường sửa chữa đường ống hoặc đô thị, việc thiếu biển báo, đèn cảnh báo hoặc rào chắn khi thi công, sữa chữa là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tai nạn.

4. Kết luận:

Mỗi nắp hố ga trên đường phố đều là một “điểm an toàn” cần được đảm bảo tuyệt đối. Chỉ một sơ suất nhỏ trong lắp đặt hoặc quản lý cũng có thể trở thành nguyên nhân của những tai nạn đau lòng. Vì thế, cần phải lưu ý những điểm sau:

• Sử dụng nắp đạt chuẩn – ưu tiên sản phẩm có cơ chế chống trộm
• Lắp đặt đúng kỹ thuật
• Bảo trì định kỳ theo chu kỳ
• Ứng dụng công nghệ giám sát như: tăng cường lắp camera giao thông, cảm biến cảnh báo mở nắp bất thường….
• Tăng cường chế tài và tuyên truyền: hành vi lấy cắp thiết bị hạ tầng cần có mức xử phạt đủ răn đe. Bên cạnh đó, người dân cũng cần được khuyến khích báo cáo khi phát hiện nắp bị mất hoặc hư hỏng.